تشخیص کاندیدیازیس دستگاه ادراری (کاندیدیوری)

محمدعلی اسفندیاری- دانشجوی کارشناسی ارشدقارچ شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران              

 

از 10 درصد کشت‌های ادراری، گونه‌های کاندیدا جدا شده است. البته این میزان در مراکز بیمارستانی بیشتر است. گونه‌های کاندیدا عامل بالای 13 تا 26 درصد از عفونت‌های ادراری بیمارستانی هستند. بنا به گزارش‌های اخیر، کاندیدیوری روز ‌به ‌روز رو به افزایش است. این عفونت ممکن است به صورت یک کلنیزاسیون مختصر، سیستیت، پیلونفریت و یا حتی عفونت منتشره بروز نماید. شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان است.

با توجه به اینکه گونه‌های کاندیدا به صورت ساپروفیت ساکن پوست و نواحی پرینال هستند و 10 تا 65 درصد از نواحی تناسلی خانم‌ها با کاندیدا کلنیزه شده است و از آنجا كه این بیماری اکثراً فاقد علائم بالینی است، افتراق عفونت حقیقی از آلودگی در حین جمع‌آوری نمونه بسیار حائز اهمیت است. در مورد اینکه جداسازی چه تعداد از کاندیدا را می‌توان به عنوان یک کاندیدیوری حقیقی دانست، نظرات مختلفی وجود دارد. بعضی تعداد 100000 یا بیشتر کاندیدا در هر میلی‌لیتر نمونه ادراری را به عنوان کاندیدیوری حقیقی می‌دانند، اما تعداد حدود 10000 نیاز به انجام مطالعات بیشتری دارد. طبق مطالعات اخیر که بر روی تعداد زیادی نمونه ادراری انجام شده، وجود تعداد 10000 تا 15000 کاندیدا در هر میلی‌لیتر از نمونه ادراری نادر گزارش شده است، بنابراین تشخیص عفونت حقیقی در این موارد نیاز به اقدامات تکمیلی دارد. در این موارد بهترین کار آموزش نحوه صحیح جمع‌آوری نمونه به بیمار و تکرار آزمایش ادرار است. اگر نتایج آزمایش مجدد نزدیک به نتایج قبلی بود، بهتر است آزمایش با نمونه حاصل از کاتترگذاری و یا سوپراپابیک تکرار شود. تعداد 10000کاندیدا در هر میلی‌لیتر نمونه نشان از کاندیدیوری است، البته در تفسیر نتایج حاصل باید به وجود عوامل زمینه‌ای مثل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های وسیع‌الطیف، وجود کاتتر‌های ادراری، دیابت ملیتوس، آنومالی‌های آناتومیک و سابقه اعمال جراحی توجه کرد .

کاندیدا آلبیکانس مسئول حداقل 50 درصد از موارد عفونت‌های قارچی ادراری است، بقیه موارد را گونه‌های غیرآلبیکانس کاندیدا تشکیل می‌دهند. طبق مطالعات اخیر کاندیدا گلابراتا، کاندیدا تروپیکالیس، کاندیدا پاراپسیلوزیس و کاندیدا کروزه‌ای به‌ترتیب به عنوان عوامل بعدی گزارش شده‌اند. کاندیدا گلابراتا در افراد تحت‌ درمان با فلوکونازول و کاندیدا پاراپسیلوزیس در کودکان بیشتر دیده شده‌اند.

کاندیدا گلابراتا  مسئول 25 تا 35 درصد کاندیدیوری شناخته شده است. با توجه به اینکه داروی فلوکونازول بیشترین استفاده را در درمان این بیماری دارد و مقاومت کاندیدا گلابراتا در طی دهه‌های اخیر رو به افزایش است، بهتر است با استفاده از محیط کشت کروم کاندیدا آگار و تست لوله زایا اطلاعاتی را در مورد گونه عامل بیماری به منظور تجویز مناسب داروی ضد قارچی به پزشک داد. شاید استفاده از دیسک‌های حساسیت دارویی فلوکونازول بهترین روش در پیشبرد این هدف باشد.

داروی فلوسایتوزین نقش کمی در درمان این بیماری دارد، ولی با توجه به افزایش مقاومت گونه‌های غیر آلبیکانس مخصوصاً کاندیدا گلابراتا به فلوکونازول، استفاده از این دارو به‌ منظور درمان این بیماران مفید بوده است.

عليرغم درمان، عود در این بیماری بسیار معمول است و علت آن را می‌توان به وجود عامل زمینه‌ای در بیمار نسبت داد.

منابع:

1. Incidence and Significance of Candiduria  Philip K. Goldberg; Philip J. Kozinn, MD; Gilbert J. Wise, MD   jama.ama-assn.org by guest on 3 December 2010

2. Long-term follow-up of patients with candiduria    S. G. Revankar & M. S. Hasan & V. S. Revankar   Eur J Clin Microbiol Infect Dis  Springer-Verlag 2010   DOI 10.1007/s10096-010-1061-5

3. What Is the Appropriate Evaluation and Treatment of Funguria?   Karen Clarke, MD, MSc, MPH, FACP, and Behzad Razavi, MD, FACP, FIDSA   The Hospitalist, January 2010     Clinical decision support for the practicing hospitalist

4. Clinician response to Candida organisms in the urineof patients attending hospital  S. C. A. Chen & Z. S. Tong & O. C. Lee & C. Halliday    Eur J Clin Microbiol Infect Dis (2008) 27:201-208  DOI 10.1007/s10096-007-0427-9